Elektrikli araçların (EV) Türkiye’de hızla yaygınlaşması, şarj altyapısının geliştirilmesini ve bu alandaki hukuki düzenlemelerin güncellenmesini zorunlu kılmıştır. Bu makalede, elektrikli araç şarj istasyonlarına ilişkin en son mevzuat değişiklikleri ve uygulama esasları ele alınmaktadır.
⸻
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından 2 Nisan 2022 tarihinde yayımlanan Şarj Hizmeti Yönetmeliği, elektrikli araçlara yönelik şarj üniteleri ve istasyonlarının kurulumu, işletilmesi ve şarj hizmetinin sunulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektedir.
Bu yönetmelik kapsamında, şarj ağı işletmecisi olarak faaliyet göstermek isteyen tüzel kişilerin EPDK’dan lisans alması gerekmektedir. Lisans başvurusu için gerekli belgeler ve süreçler EPDK’nın resmi internet sitesinde detaylı olarak açıklanmıştır.
⸻
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan yönetmelik değişikliği ile apartman ve site otoparklarına kurulacak elektrikli araç şarj istasyonları için yapı ruhsatı alma zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu düzenleme, şarj altyapısının yaygınlaşmasını kolaylaştırmayı hedeflemektedir.
Ayrıca, ortak alanlarda şarj cihazı kurulumu için kat maliklerinin çoğunluğunun onayı yeterli olacaktır. Bu değişiklik, apartman ve site yönetimlerinin şarj istasyonu kurulum süreçlerini hızlandırmasına olanak tanımaktadır.
⸻
Elektrikli araç şarj istasyonları, otoparklar, alışveriş merkezlerinin otopark alanları ve akaryakıt istasyonları gibi gayrisıhhi müesseselerde tali faaliyet olarak ruhsata eklenebilir. Bu kapsamda, ilgili belediyelerin Ruhsat ve Denetim Müdürlüklerine başvuru yapılması gerekmektedir.
⸻
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, elektrikli araç şarj altyapısının geliştirilmesi amacıyla çeşitli destek ve teşvik mekanizmaları sunmaktadır. Bu destekler, şarj istasyonu kurulum maliyetlerini azaltmakta ve yatırımcıları teşvik etmektedir.
⸻
Yönetmelik Değişikliği ile Gelen Kolaylıklar
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2023 yılında yaptığı yönetmelik değişikliğiyle, apartman ve site otoparklarına kurulacak elektrikli araç şarj istasyonları için ayrı bir yapı ruhsatı alma zorunluluğu kaldırılmıştır.
Bu, özellikle mevcut yapılar için büyük bir kolaylık sağlamaktadır. Artık sadece şarj cihazının kurulumu için belediyeye ya da il özel idaresine yapı ruhsatı başvurusu yapılması gerekmemektedir.
⸻
Kat Maliklerinin Onayı
Elektrikli araç şarj ünitesi kurulumu, genellikle ortak alanlara yapılmaktadır. Bu nedenle Kat Mülkiyeti Kanunu çerçevesinde değerlendirilmelidir.
• Kurulum kararı için artık tüm kat maliklerinin oybirliği değil, çoğunluğu yeterlidir.
• Eğer kurulumu yapacak kişi aynı zamanda bağımsız bölümde oturan kiracıysa, mülk sahibinden onay alınması gerekebilir.
• Yönetim planında bu tür düzenlemelerin önceden yer alması süreci kolaylaştırabilir.
⸻
Site Yönetiminin Rolü
Site yönetimi, şarj ünitesi kurulumu için:
• Başvuru sürecini organize edebilir,
• Kurulum için uygun alanı belirleyebilir,
• İlgili teknik şartname ve elektrik altyapısı incelemesini yaptırabilir.
Bu noktada TEİAŞ ve TEDAŞ’ın teknik şartlarına da uyulması gerekir. Şarj ünitelerinin elektrik altyapısına zarar vermemesi ve güvenli olması ön koşuldur.
⸻
Mülkiyet ve Faturalandırma
Kurulum sonrası şarj ünitesinin kullanımına ilişkin iki ana model uygulanabilir:
• Bireysel kullanım: Kullanıcıya ait cihaz ve elektrik tüketimi bireysel sayaçla izlenir.
• Ortak kullanım: Ortak sayaçla yapılan tüketim, kullanıcı sayısına bölüştürülür ya da yönetim bir mobil uygulama aracılığıyla faturalandırma yapar.
⸻
Kiracılar Açısından Durum
Kiracılar da eğer ev sahibi onay verirse şarj ünitesi kurulumu için başvuruda bulunabilir. Burada dikkat edilmesi gereken hususlar:
• Elektrik bağlantısı kimin adına yapılacak?
• Kiralama süresi bittiğinde cihaz sökülecek mi, kalıcı mı olacak?
• Mülk sahibiyle yapılacak protokol önemlidir.
⸻
Tahsisli Otoparklarda Şarj İstasyonu Kurulumu – Hukuki ve Pratik Değerlendirme
Tahsisli Otopark Ne Anlama Gelir?
Bir apartman veya sitede, otopark alanlarının bağımsız bölümlerle birebir ilişkilendirilerek kat maliklerine özel kullanım hakkı tanınması durumuna “tahsisli otopark” denir. Bu hak genellikle yönetim planı, kat malikleri kurulu kararı ya da kullanım protokolleri ile belirlenmiş olur.
⸻
Şarj Ünitesi Kurulabilir mi?
Evet, tahsisli otopark alanı kullanıcısı (kat maliki veya kiracısı) kendi kullanımındaki alana şarj ünitesi kurabilir. Ancak aşağıdaki koşullara dikkat edilmelidir:
• Elektrik bağlantısı ortak tesisat üzerinden yapılacaksa, yönetimden yazılı izin alınmalıdır.
• Elektrik bağlantısı bağımsız bölüme ait sayaçtan yapılacaksa, doğrudan kurulabilir; ancak teknik uygunluk kontrolü şarttır.
• Ortak alanlara müdahale edilmesi gerekiyorsa (örneğin kablo geçişi için), diğer maliklerin ortak hakkı ihlal edilmemelidir.
⸻
Kat Mülkiyeti Kanunu ve Yargıtay Uygulaması
Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre, tahsisli alanlar maliklerin fiili kullanımına bırakılmıştır, ancak bu alanlar yine de ortak alan statüsündedir. Dolayısıyla şarj ünitesi kurulumu, ortak alanın niteliğini değiştirmemeli, diğer maliklerin haklarını ihlal etmemelidir.
Yargıtay kararları da tahsisli alanlara yapılan kalıcı müdahalelerin, diğer maliklerin rızasına veya kurul kararına dayanması gerektiğini vurgulamaktadır.
⸻
Uygulama Tavsiyesi – Yazılı Talep ve Yönetim İzni
Aşağıdaki adımlar önerilir:
• Malik, site yönetimine yazılı başvuruda bulunarak kurulum izni talep eder.
• Yönetim, teknik şartları (elektrik bağlantısı, güvenlik, yangın riski vb.) denetleyerek onay verir.
• İzin verildikten sonra uygulayıcı firma ile kurulum yapılır.